تحلیلی بر خاستگاه گیاهان و جانوران در دریای مازندران

دریا و یا دریاچه مازندران از بزرگترین و جالب­ترین دریاچه­های جهان و مهمترین آب­های ماهی­خیز و نفت­خیز دنیاست. مساحت این دریاچه در حدود 436000 کیلومتر مربع و حجمی معادل 77000 کیلومترمکعب می­باشد. که در دوران تاریخ معرفت الارضی بارها شکل و فرن مقدار شوری آن تغییر کرده و در پایان دوره پلیوسن سرانجام از دیگر دریاها جدا و مستقل گردیده  و فرم کنونی را کسب نموده است. مطالعه جانوران و گیاهان Flore Faune این دریا وبررسی شرایط زیستی (بوم شناسی) فیزیک و شیمیایی آن از نظر تغییرات حرارت و شوری و مقدار موادغذایی از اواخر قرن هیجدهم آغاز شده و در اواخر قرن نوزده این مطالعات به حد کمال خود رسیده است و مقالات متعددی در این مورد به وسیله محققان روسی انتشار یافته است. جانوران و گیاهان این دریا دارای انتشار متفاوت و از منشأ گوناگون سرچشمه گرفته ­اند بدین معنی که جانوران بومی (Endomic) آن باقیمانده موجوداتی هستند که در دریاهای دوران سون یعنی دریای Tethys  تیتس زندگی می­ کرده و پس از جدایی دریای خزر از دریای مزبور در آن محبوس گشته اند، لیکن تعداد فراوانی جانور مهاجر از دریاهای منجمد شمالی و یا از محیط­ های آب شیرین نواحی مجاور از دریاهای منجمد شمالی و یا از محیط­ های آب شیرین نواحی مجاور به وسیله رودخانه­ ها به این دریا آمده و به زوایای محدود آن افزوده شده ­اند . بالاخره تعداد زیادی هم از جانوران دریای سیاه و آزوف بدان وارد شه و کم کم با محیط جدید سازش حاصل کرده ­اند. گیاهان این دریا نیز پاره­ای در قعر زندگی می­ کنند و پاره­ای هم در آب بی­ حرکت و در حال تعلیقند و یا حرکات مستقلی دارند. در بین رستنی­ ها به ویژه آن هایی که ریز و ساده ­اند بسیاری هستند که آلات ویژه حرکت دارند و مانند جانوران مستقلاً شنا می­ کنند. به طورکلی سه قسم جانور و گیاه در این دریا به شرح زیر زندگی می­ کنند: -Benthos­­ (بنتس) جانور و گیاهی که در قمر زندگی می­ کنند. - Nekton (نکتن) جانورانی که دارای آلات شنای کامل هستند مانند ماهیان. - Plankton (پلانکتن) جانوران و رستنی ­های ریزی که در آب در حال تعلیقند. آنچه در این خلاصه از نظر می ­گذرد نگاهی اجمالی به خاستگاه گیاهان و جانوران این دریا و چگونگی تکامل آنها در دوره پلیوسن و دوران چهارم می­ باشد.